Produkcja w toku – jak działa i jak może być wspierana przez ERP

Kwestia rozliczenia produkcji w toku dotyczy każdej firmy produkcyjnej. Bez znaczenia czy jest to produkcja ciągła, czy okresowa. Bilans na koniec okresu sprawozdawczego może być wyzwaniem dla działu księgowości. Proces rozliczenia produkcji w toku wspiera system ERP.

W jaki sposób?

Przede wszystkim ułatwia przekazywanie informacji między działem produkcji a działem rozliczeń czy magazynem. Taka komunikacja odgrywa istotną rolę dla osób zarządzających produkcją. Szczególnie liczy się tu udział każdego pracownika produkcji. Meldowanie o stopniu wykonanej pracy, np. ilości wykonanych sztuk, ukończonych etapach przetworzenia (z rozróżnieniem braków po kontroli jakości), poziomem zużycia materiałów jest istotne dla rozliczenia produkcji w toku. System ERP dokumentuje wszelkie operacje.

Widoczne w wyliczeniu produkcji w toku nakłady finansowe są kosztami księgowymi dopiero po zakończeniu zlecenia produkcyjnego. Dla księgowości szczególnie ważne jest rozróżnienie produkcji w toku od półfabrykatów. Różnicę da się wyjaśnić w następujący sposób: półfabrykat – to gotowy podzespół, który w procesie produkcji przeszedł przez zaplanowane etapy wytwarzania. Produkcja w toku – podzespoły, które nie przeszły całej zaplanowanej marszruty produkcyjnej. Skoro już wiadomo, czym różnią się oba elementy, można zająć się rozliczaniem kosztów produkcji.

System z wprowadzonymi wzorcami technologii produkcyjnych, które przewidują ciąg operacji w marszrucie, planuje na każdy z etapów osiągnięty poziom technicznego kosztu wytworzenia (TKW). Bazując na informacjach zaczytanych do systemu za pomocą meldunków zwrotnych (przekazywanych bezpośrednio z hali produkcyjnej), można określić procent „ukończenia” danego produktu i na tej podstawie policzyć produkcję w toku.

Od czego zależą koszty?

Przede wszystkim od stopnia ukończenia konkretnego półfabrykatu na danym odcinku procesu produkcyjnego. Liczy się tu procent przetworzenia na podstawie wartości (koszt materiałów zużytych już na tym etapie) lub procent wykonania według czasu – w cyklu, w którym produkt powinien powstać. Indywidualną wycenę elementu będącego w produkcji w toku można ustawić w systemie.

W poczet kosztów bezpośrednich wchodzą: zużyte materiały (z uwzględnieniem cen zakupu), wynagrodzenie pracowników zatrudnionych do produkcji, koszt obróbki wykonanej przez inną firmę (kooperacja) lub zużycie narzędzi, dzięki którym wykonano dany element.

Z kolei koszty pośrednie produkcji uwzględniają koszty zmienne i stałe. Przykładowo koszt transportu lub zużycie materiałów pomocniczych zależy od wielkości produkcji. Natomiast amortyzacja, stałe wynagrodzenia pracowników i kadry kierowniczej oraz podatek od nieruchomości – to dane stałe i niezależne od produkcji, które również są uwzględniane w obliczeniach produkcji w toku.

Trochę inaczej patrzy na „rozliczanie produkcji w toku” dział produkcji. Kadra zarządzająca zwraca uwagę na stopień zaawansowania produkcji pod względem przetworzonych lub wytworzonych sztuk produktu – czyli na konkretne ilości. Interesuje ich przede wszystkim wydajność produkcji:

• ile jest materiałów i półproduktów na produkcji, a ile produktów zeszło już z linii produkcyjnej
• jaka ilość w zleceniu ma być zrealizowana w określonym czasie
• na jakim etapie realizacji są poszczególne wyroby i półprodukty
• jakie konkretnie informacje (dot. rzeczywistego zużycia materiałów, czasu realizacji) pracownicy przemysłowi zarejestrowali do wykonanych operacji w zleceniu produkcyjnym

Te informacje można uzyskać, stosując system ERP Streamsoft Prestiż. Dzięki zleceniom produkcyjnym dział produkcji otrzymuje pełną informację o tym, jaką drogę musi przebyć materiał, żeby powstał finalnie półprodukt/produkt. Z kolei rejestr wykonania operacji (start – stop) wykazuje rzeczywisty początek i koniec prac realizowanych w ramach danego zlecenia.  Streamsoft Prestiż obsługuje to w aplikacji na specjalnie do tego przeznaczonym  ekranie – Panelu Produkcyjnym. Pomiary z meldunków pozwalają odnieść się do norm technologicznych i rzetelnie ocenić wszystkie etapy realizacji założonego planu produkcji.

Z wykorzystaniem systemu można wskazać także przyczynę zatrzymania prac, niezależnie, czy jest to awaria, przezbrojenie stanowiska, brak materiału, czy też zmiana priorytetu działań.

W wyniku akcji meldunków zwrotnych, rejestrujących produkcję w toku, powstają gotowe do wygenerowania dokumenty RW – rozchód wewnętrzny (umożliwia rozliczenie przetworzonego materiału) i PW – przychód wewnętrzny (przyjęcie wykonanego półproduktu/produktu). Panel Produkcyjny w Streamsoft Prestiż umożliwia ostateczne potwierdzenie, który zasób realizował wybraną operację produkcyjną.

Udoskonalenie comiesięcznych lub corocznych podsumowań finansowych produkcji, w tym produkcji w toku, gwarantowane przez automatyzację procesu gromadzenia danych w systemie ERP Streamsoft Prestiż, ułatwia pracę kierownikom produkcji oraz działowi księgowo-finansowemu. Ze względu na ponoszone koszty bezpośrednie i pośrednie, wycenę zamkniętych procesów produkcyjnych oraz konieczność wyliczenia produkcji w toku również przez księgowość, to istotna pomoc przy zarządzaniu produkcją,