Odwrotne obciążenie - kiedy stosować, jak rozliczać?

„Odwrotne obciążenie” – na czym to polega?

Odwrotne obciążenie to mechanizm rozliczania VAT polegający na tym, że dla wybranych grup towarów, odpowiedzialność za podatek VAT z danej transakcji sprzedaży przechodzi ze sprzedawcy na nabywcę.

Czy mogę wystawić fakturę bez VAT czyli kto może wystawić fakturę na „odwrotne obciążenie”?

Tego rodzaju fakturę może wystawić wyłącznie ta firma, która jest zarejestrowana jako czynny podatnik VAT.

Nie jestem VATowcem, czy mogę otrzymać fakturę „odwrotne obciążenie”?

Jest to możliwe, ponieważ mechanizm „odwrotnego obciążenia” stosuje się, gdy nabywcą jest podmiot prowadzący działalność gospodarczą – bez względu na to, czy jest zarejestrowany jako czynny podatnik VAT, czy też nie.

Nabywcą towaru jest firma zagraniczna, czy mam wystawić fakturę „odwrotne obciążenie”?

Wprawdzie mechanizm „odwrotnego obciążenia” działa bardzo podobnie do zasad rozliczania transakcji takich jak wewnątrzwspólnotowe nabycia towaru czy import usług, to jednak w przypadku sprzedaży np. blachy dla kontrahenta zagranicznego, należy zastosować opodatkowanie właściwe dla WDT lub eksportu.

Na co wystawia się faktury „odwrotne obciążenie”?

Mechanizm „odwrotne obciążenie” powinien być stosowany do transakcji sprzedaży towarów, które są wymienione w załączniku nr 11 do ustawy o VAT. Katalog ponad 40 pozycji zawiera grupy towarów takie jak złom, odpady i surowce wtórne różnego rodzaju, ale również (od października 2013r.) blachy, pręty, kształtowniki i inne wyroby hutnicze. Załącznik zawiera symbole PKWiU, dla łatwiejszej kwalifikacji tych towarów.

Jak powinna wyglądać faktura „odwrotne obciążenie”?

Transakcja ta nie jest opodatkowana przez sprzedawcę, a więc faktura taka nie powinna zawierać stawki ani kwoty podatku, natomiast obowiązkowo powinna zawierać adnotację „odwrotne obciążenie”.

Czy na jednej fakturze mogą być pozycje opodatkowane VAT i również te wchodzące w „odwrotne obciążenie”?

Można wystawić taką fakturę. W praktyce jednak osobne wystawianie faktur na „zwykłą” sprzedaż i artykuły z „odwrotnym obciążeniem” okazuje się łatwiejsze do księgowania i rozliczania.

Jak sprzedawca powinien rozliczyć transakcje „odwrotne obciążenie”?

Sprzedawca nie rozlicza VAT należnego z takiej faktury, wyłącznie kwotę netto tej sprzedaży wykazuje w deklaracji VAT w pozycji „Dostawa towarów oraz świadczenie usług, dla których podatnikiem jest nabywca”.

Jak nabywca powinien rozliczyć transakcje „odwrotne obciążenie”?

Nabywca ma obowiązek rozliczenia VAT od takiej transakcji, i to – uwaga – bez względu na to, czy sprzedawca prawidłowo wystawił fakturę, czy też nie. Rozliczenie odbywa się na zasadach „faktury wewnętrznej” (chociaż obecnie nie ma już obowiązku wystawiania takiego dokumentu):

• kwota netto i VAT z transakcji trafiają w deklaracji VAT do pozycji „Dostawa towarów oraz świadczenie usług, dla których podatnikiem jest nabywca” (czyli pomimo tego, że jest to zakup, mamy obowiązek rozliczyć VAT należny jak od sprzedaży);
• kwota netto i VAT z transakcji trafiają w tym samym okresie rozliczeniowym w deklaracji VAT do pozycji „Nabycie towarów i usług” (czyli rozliczenie VAT od tej transakcji okazuje się być neutralna finansowo).