Krzysztof Ulicki

Główny Księgowy

Krzysztof Ulicki

Główny Księgowy

Od stycznia 2025r. niektórzy przedsiębiorcy będą mogli skorzystać z nowego narzędzia optymalizującego podatki zwanego PIT-em kasowym.

Ustawa wprowadzająca owy mechanizm została już zatwierdzona przez Sejm.

Należy zwrócić uwagę na kilka szczegółów w niej zawartych.

Czym jest kasowy PIT

Kasowy PIT to metoda ujęcia przychodów i kosztów udokumentowanych fakturami uzależniona od zapłaty za te faktury.

Zapłata faktur determinuje ustalenie dochodu do opodatkowania (przychodu – ryczałt) z prowadzonej działalności gospodarczej.

Polega ona na tym, że przychody są opodatkowane podatkiem dochodowym w dacie otrzymania zapłaty, a koszty obniżają dochód do opodatkowania w momencie ich uregulowania.

Kasowy PIT dotyczy tylko transakcji pomiędzy przedsiębiorcami, które zostały udokumentowane fakturami.
Kasowy PIT nie będzie miał jednak zastosowania w odniesieniu do transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi.
Będą one ujmowane tak jak do tej pory - według metody memoriałowej.

Kasowy PIT – kiedy powstaje przychód do opodatkowania?

Co jest najważniejsze w kwestii przychodów z działalności do opodatkowania według kasowego PIT.

Kasowy PIT jest powiązany z zapłatą za faktury. Przychód powstanie w dacie:

  • uregulowania całości lub części należności,
  • otrzymania zaliczki, przedpłaty, wpłaty na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych.

Jeżeli w ciągu 2 lat od daty wystawienia faktury podatnik nie otrzyma wpłaty za wystawioną fakturę sprzedaży, to i tak będzie musiał opodatkować wartość widniejącą na tej fakturze najpóźniej przed upływem tych 2 lat.

Przychód do opodatkowania powstanie także nie później, aniżeli w dacie likwidacji działalności.

Kasowy PIT – kiedy podatnik ujmie koszt uzyskania przychodów w KPiR?

Przechodząc z kolei do kosztów także należy zadać sobie pytanie co jest najważniejsze w kwestii kosztów uzyskania przychodów z działalności według kasowego PIT.

Kasowy PIT jest powiązany z zapłatą za faktury. Wydatek firmowy będzie mógł być ujęty w KPiR, jako koszt uzyskania przychodów w dacie (roku podatkowym):

  • zapłaty całości lub części zobowiązania wynikającego z otrzymanej faktury,
  • zapłaty zaliczki, przedpłaty, wpłaty na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych.

Należy podkreślić, iż gdy zobowiązanie zostanie przez nabywcę zapłacone jeszcze przed datą poniesienia kosztu, czyli przed datą wystawienia faktury, wtedy nabywca zaksięguje koszt najszybciej w dacie jego poniesienia, czyli w tym wypadku w dacie wystawienia faktury.

Co jeszcze?

Jeżeli zapłata za fakturę nastąpi:

  • po likwidacji działalności gospodarczej lub
  • po zmianie formy opodatkowania na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, albo na podatek tonażowy

- wówczas koszty uzyskania przychodu zostaną potrącone w ostatnim okresie rozliczeniowym przed likwidacją działalności gospodarczej lub przed zmianą formy opodatkowania.

Co z fakturami za zakup środków trwałych?

Kasowy PIT nie będzie działał w odniesieniu do faktur ze sprzedaży środków trwałych oraz do faktur za zakupione środki trwałe.
W tym wypadku moment powstania przychodu ze sprzedaży środków trwałych czy moment ujęcia w kosztach odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej nabytego środka trwałego będzie ustalany metodą memoriałową.

Kto konkretnie skorzysta z kasowego PIT

Kasowy PIT nie będzie dostępny dla wszystkich osób fizycznych prowadzących działalność. Z tej metody skorzystają wyłącznie osoby fizyczne prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, które:

  • prowadziły w ubiegłym roku (po raz pierwszy od 2025 roku) i będą nadal prowadzić działalność, albo
  • rozpoczynają prowadzenie działalności (po raz pierwszy od 2025 roku).

Kasowy PIT nie wyklucza zatrudniania pracowników, zawierania umów zlecenie czy o dzieło.

Kasowy PIT nie będzie dostępny dla podatników (nawet osób fizycznych) stosujących pełne księgi rachunkowe czy to dobrowolnie czy to obowiązkowo.

Kasowy PIT będzie również dostępny dla przedsiębiorstw w spadku osób fizycznych.

Kasowy PIT nie będzie dostępny w ogóle dla wspólników spółek cywilnych, jawnych, partnerskich. Oczywiście dla wspólników pozostałych współek także.
Niemniej nie będzie wykluczone prowadzenie działalności jednoosobowej oraz jako wspólnik spółki cywilnej lub jawnej w kontekście skorzystania z Kasowego PIT. W takiej sytuacji do ustalenia limitu przychodów (warunkującego korzystanie z kasowego PIT) będą brane pod uwagę wyłącznie przychody z działalności prowadzonej jednoosobowo.

Kasowy PIT będzie dostępny po raz pierwszy od 2025 roku. Zatem skorzystają z niego osoby fizyczne już prowadzące działalność w 2025 roku, bądź rozpoczynające działalność od 2025 roku (lub w latach kolejnych).

Z kasowego PIT skorzystają przedsiębiorcy jednoosobowi stosujący formy opodatkowania:

  • skalą podatkową,
  • podatkiem liniowym,
  • IP BOX-em,
  • ryczałtem ewidencjonowanym.

Jeżeli podatnik utraci prawo do kasowego PIT z powodu przekroczenia limitu przychodu 250.000 EUR w roku bieżącym, wówczas i tak do końca roku będzie mógł jeszcze z niego korzystać. Dopiero od następnego roku podatkowego będzie rozliczał przychody i koszty według memoriału.

Wybór kasowego PIT i wymogi jego stosowania

Podatnik, który zdecyduje się na wybór kasowego PIT będzie musiał go stosować przez pełny rok podatkowy czyli bez możliwości zmiany w trakcie roku. Niemniej jest pewien wyjątek.

Podatnik, który w tym samym roku zlikwidował działalność i otworzył nową działalność, może wybrać:

  • kasowy PIT,
  • metodę memoriałową rozpoznania przychodów i kosztów.

Zanim jednak podatnik rozpocznie stosowanie kasowego PIT ma obowiązek złożyć do urzędu skarbowego (właściwego ze względu na adres zamieszkania) oświadczenie o wyborze kasowego PIT.

Oświadczenie o wyborze kasowego PIT należy złożyć do:

  • 20-tego lutego roku podatkowego w którym podatnik chce stosować kasowy PIT, albo
  • 20-tego dnia miesiąca następnego po miesiącu rozpoczęcia działalności w przypadku podatników rozpoczynających w danym roku działalność gospodarczą, albo
  • końca roku podatkowego jeżeli podatnik rozpoczął działalność gospodarczą w grudniu danego roku podatkowego.

Oświadczenie o wyborze kasowego PIT będzie wiążące na kolejne lata. Zatem podatnik nie będzie co roku zobligowany do składanie kolejnych oświadczeń o wyborze kasowego PIT.
Kasowy PIT będzie obowiązywał cały czas (oczywiście jeżeli warunki będą spełnione w kolejnych latach) - aż do momentu rezygnacji z tej metody rozliczania kosztów.
Podatnik, który chce zrezygnować z kasowego PIT musi złożyć oświadczenie o rezygnacji do 20-tego lutego roku podatkowego, w którym chce dokonać rezygnacji.

Warunki stosowania kasowego PIT zostały przedstawione w poniższej tabeli.

Wymogi dla zastosowania kasowego PIT

Lp.

Warunki

1.

Status osoby fizycznej prowadzącej jednoosobową działalność lub rozpoczynającej prowadzenie tej działalności także z pracownikami (z wyłączeniem wspólników)

2.

Podatnicy stosujący skalę podatkową, podatek liniowy, IP BOX, ryczałt

3.

Przychody z jednoosobowej działalności w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyły limitu 250.000 EUR

4.

Złożenie oświadczenia o wyborze kasowego PIT do:


  • 20 lutego roku podatkowego na dany rok podatkowy,

  • podatnicy rozpoczynający działalność w trakcie roku do 20-tego dnia miesiąca następnego po miesiącu, w którym rozpoczęli działalność, albo do końca roku podatkowego, jeżeli działalność rozpoczęli w grudniu roku podatkowego.

5.

Obowiązek prowadzenia ewidencji faktur, w której znajdą się uzyskane przychody rozliczane metodą kasową

Ustawodawca do tej pory nie zasygnalizował jaką postać ma przybrać ewidencja przychodów rozliczanych metodą kasową.

Ewidencja ta powinna więc zawierać niezbędne minimum umożliwiające ich identyfikację i rozliczenie a więc:

  • datę wystawienia faktury,
  • numer faktury,
  • dane kontrahenta,
  • należność ogółem wynikająca z faktury,
  • data uregulowania należności przez kontrahenta.

Zmiana kasowego PIT w kolejnym roku a rozpoznanie przychodów i kosztów

Wiele razy zdarzy się, iż podatnik będzie chciał dokonać rezygnacji z metody kasowej rozliczania PIT. Co z przychodami lub kosztami zapłaconymi w kolejnym roku podatkowym czyli w roku, w którym podatnik już nie stosuje kasowego PIT?

Jeżeli podatnik wystawi fakturę sprzedaży np. w grudniu, ale otrzyma zapłatę w styczniu kolejnego roku (w którym nie stosuje już kasowego PIT), wówczas przychód powstanie i tak w dacie otrzymania zapłaty za wystawioną (w kolejnym roku), czyli jeszcze zgodnie z zasadami kasowego PIT.

Analogicznie, gdy podatnik otrzyma fakturę kosztową np. w grudniu, ale dokona za nią zapłaty w styczniu kolejnego roku (w którym nie stosuje już kasowego PIT), wówczas koszt ujmie w KPiR w dacie dokonania zapłaty (w kolejnym roku) za fakturę, czyli wciąż jeszcze zgodnie z zasadami kasowego PIT.

Kasowy PIT a ulga na złe długi

W podatku dochodowym od osób fizycznych istnieje narzędzie umożliwiające zmniejszenie u wierzyciela (u sprzedawcy) przychodu, czyli wartości faktury za którą nie otrzymał zapłaty w ciągu 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie.

Wspomniane rozwiązanie, tzw. ulga na złe długi w PIT, nie znajdzie jednak zastosowania zarówno u sprzedawcy (wierzyciela), jak i u nabywcy (dłużnika), jeżeli stosują rozliczenie przychodów i kosztów za pomocą właśnie kasowego PIT.