Krzysztof Ulicki
Główny Księgowy
Krzysztof Ulicki
Główny Księgowy
Obliczenie stażu urlopowego to zagadnienie, które interesuje każdą osobę, która posiada umowę o pracę.
Obliczanie stażu urlopowego wchodzi w skład zainteresowania także przedsiębiorców, którzy zatrudniają pracowników na podstawie stosunku pracy.
Podstawowe pytanie brzmi jakie okresy zaliczają się do stażu urlopowego? Na to pytanie nie można odpowiedzieć jednym zdaniem.
Można jednak udzielić objaśnień za pomocą niniejszej publikacji.
Czym jest urlop pracownika
Osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę posiada wiele uprawnień wynikających z ustawy Kodeks Pracy.
Jednym z tych niezbywalnych uprawnień jest prawo do urlopu wypoczynkowego. Prawo do urlopu wypoczynkowego powstaje tak naprawdę od 1 dnia pracy, natomiast realizacja tego prawa – wykorzystanie urlopu – może nastąpić po przepracowaniu przynajmniej jednego okresu rozliczeniowego – zazwyczaj jednego miesiąca.
Urlop wypoczynkowy
Każda osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę posiada prawo do urlopu wypoczynkowego.
Zgodnie z art. 154 § 1 i § 2 ustawy z dnia 26.06.1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465 zwanej dalej Kodeksem Pracy) wymiar urlopu wynosi:
1) 20 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat,
2) 26 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.
Co ważne za urlop wypoczynkowy przysługuje wynagrodzenie.
Podstawową cechą urlopu wypoczynkowego jest to, iż jest on niezbywalny. W trakcie trwania stosunku pracy pracownik nie może go zbyć, wymienić na ekwiwalent pieniężny. Dopiero z dniem rozwiązania, ustania stosunku pracy pracownikowi należy się ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy (niewykorzystany łącznie do dnia rozwiązania, ustania umowy o pracę).
W tym miejscu należałoby wspomnieć o osobach po raz pierwszy podejmujących zatrudnienie.
W przypadku, gdy osoba fizyczna podejmuje po raz pierwszy umowę o pracę w danym w roku kalendarzowym, to nabywa prawo do urlopu z upłynięciem każdego kolejnego miesiąca pracy (1/12 wymiaru urlopu z danego roku kalendarzowego, czyli z 21 dni w przypadku pierwszej pracy). Następny wymiar urlopu – 21 dni pracownika – nabywa w następnym i kolejnych latach kalendarzowych.
Wymiar urlopu wypoczynkowego
Roczny wymiar urlopu wypoczynkowego, a więc za 1 przepracowany rok kalendarzowy na podstawie stosunku pracy, zaprezentowano w poniższej tabeli.
Wymiar urlopu przypadający na 1 rok kalendarzowy |
|
Wymagana ilość pracy | Roczny wymiar urlopu |
Mniej niż 10 lat | 20 dni |
Minimum 10 lat | 26 dni |
Wymiar urlopu w danym roku kalendarzowym nie może przekroczyć ww. ilości dni.
Wymiar urlopu dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika, na jaki jest zatrudniony. Należy podkreślić, iż niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę - do pełnego dnia.
Co jeszcze ma znaczenie?
Przy ustalaniu wymiaru urlopu na podstawie art. 1551 i 1552 Kodeksu Pracy:
- niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę do pełnego dnia,
- kalendarzowy miesiąc pracy odpowiada 1/12 wymiaru urlopu przysługującego pracownikowi.
Te zasady dotyczą to dwóch przypadków:
- ustanie zatrudnienia w roku kalendarzowym z pracownikiem uprawnionym do kolejnego urlopu (u następnego pracodawcy),
- pracownika powracającego do pracy u dotychczasowego pracodawcy w ciągu roku kalendarzowego po trwającym co najmniej 1 miesiąc okresie urlopu bezpłatnego, wychowawczego, pełnienia zasadniczej służby wojskowej, tymczasowego aresztowania, odbywania kary pozbawienia wolności, nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy.
W tym miejscu należy zaznaczyć, iż gdy ustanie stosunku pracy u dotychczasowego pracodawcy i nawiązanie nowego stosunku pracy u następnego pracodawcy powstaje w tym samym miesiącu kalendarzowym, wówczas to dotychczasowy pracodawca zaokrągla niepełny miesiąc w górę, czyli do pełnego miesiąca.
Co podlega zaliczeniu do stażu urlopowego – poprzednie okresy zatrudnienia
Kodeks Pracy chociażby w art. 1541 informuje, iż do okresu za który pracownik posiada prawo do urlopu należy wliczać wszystkie poprzednie okresy zatrudnienia i to bez względu na przerwy w tych okresach zatrudnienia czy sposoby ustania stosunku pracy.
Co niezwykle ważne praca u dwóch lub kilku pracodawców na etacie nie powoduje zwielokrotnionego naliczania okresu zatrudnienia, a więc nie liczy się podwójnie lub więcej do stażu urlopowego.
Przykładowo, jeżeli pracownik jest zatrudniony jednocześnie u dwóch pracodawców w tym samym czasie, to do stażu urlopowego będzie doliczony jeden (wspólny) okres zatrudnienia u dwóch pracodawców. Nie będzie on pomnożony razy 2.
Inną kategorią jest z kolei nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego. Pracując jednocześnie u 2 różnych pracodawców (lub u większej liczby) pracownik nabywa prawo do urlopu wypoczynkowego odrębnie u tych pracodawców.
Jeżeli pracownik pozostaje w 2 lub więcej stosunkach pracy to do stażu urlopowego należy wliczyć okres poprzedniego niezakończonego zatrudnienia w części przypadającej przed nawiązaniem drugiego lub kolejnego stosunku pracy.
Zatem jeśli pracownik pozostaje jednocześnie w innym stosunku pracy, do stażu pracy (oprócz poprzednich okresów zatrudnienia) zalicza mu się okres trwania tego stosunku pracy aż do zawarcia nowego stosunku pracy. Zatrudnienie u kilku pracodawców w tym samym czasie nie powoduje bowiem wielokrotnego naliczania okresu pracy.
Co podlega zaliczeniu do stażu urlopowego – szkoły i uczelnie
W art. 155 Kodeksu Pracy prawodawca objaśnia, że poza okresem stażu pracy do stażu urlopowego pracodawca dolicza pracownikowi ukończone szkoły czy uczelnie.
Do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się liczby lat z tytułu ukończenia szkół, uczelni. | #colspan | |
Ilość lat wliczona do stażu urlopowego | Typ szkoły, uczelni | Uwagi |
Przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 3 lata | Zasadnicza lub inna równorzędna szkoła zawodowa | Szkoły zawodowe są podzielone na szkoły branżowe I stopnia i II stopnia. Ukończenie szkoły zawodowej stopnia:
W przypadku ukończenia technikum 5-letniego do stażu urlopowego pracownikowi dolicza się 5 lat |
Przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat | Średnia szkoła zawodowa |
|
5 lat | Średnia szkoła zawodowa dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych | |
4 lata | Średnia szkoła ogólnokształcąca | Licea ogólnokształcące |
6 lat | Szkoła policealna | |
8 lat | Szkoła wyższa | Dotyczy szkół typu:
- w tym licencjat, inżynierskie, magisterskie, ewentualnie inne. |
Ukończenie kilku szkół nie pozwala na zsumowanie liczby lat wszystkich ukończonych szkół do stażu urlopowego. Bierze się wówczas pod uwagę ukończenie szkoły, uczelni do której został przypisany najdłuższy okres czasu (lat), np. studia. |
||
Warto w tym miejscu odnieść się do art. 155 Kodeksu Pracy. W tym przepisie ustawodawca podkreśla, że gdy pracownik uczył się w szkole, uczelni jeszcze w czasie zatrudnienia, to do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu pracodawca wlicza:
- okres zatrudnienia, w którym była pobierana nauka, albo
- okres nauki.
Pracodawca bierze pod uwagę to co jest korzystniejsze dla pracownika.
Co podlega zaliczeniu do stażu urlopowego – pozostałe okresy
Państwowa Inspekcja Pracy przypomina, iż na mocy art. 1541 § 1 i art. 155 Kodeku pracy do stażu urlopowego pracodawca powinien doliczyć także inne okresy niebędące okresami zatrudnienia, niemniej traktowane jako równorzędne na mocy przepisów Kodeksu Pracy albo przepisów szczególnych.
Co może stanowić te inne okresy zatrudnienia?
Inne okresy niestanowiące okresów zatrudnienia, ale traktowane jak równorzędne doliczane do stażu urlopowego |
Przedmiot okresu |
Pobieranie zasiłku dla bezrobotnych |
Zatrudnienie u zagranicznego pracodawcy |
Skrócony okres wypowiedzenia umowy o pracę przyczyn niedotyczących pracowników (np. upadłość lub likwidacja pracodawcy), za które przysługuje odszkodowanie |
Prowadzenie gospodarstwa rolnego |
Służba wojskowa |